Niedziela, 12 maja
Imieniny: Dominika, Pankracego
Czytających: 8873
Zalogowanych: 11
Niezalogowany
Rejestracja | Zaloguj

Jelenia Góra: Kupieckie gmerki

Poniedziałek, 29 sierpnia 2022, 11:20
Aktualizacja: 11:22
Autor: Stanisław Firszt
Jelenia Góra: Kupieckie gmerki
Fot. Archiwum S. Firszta
Wspaniały „złoty wiek” rozwoju Jeleniej góry (Hirschberg) nastąpił na przełomie XVII i XVIII wieku. Stało się to po tragicznych wydarzeniach z czasów wojny trzydziestoletniej (1618-1648), kiedy to miasto niemal się wyludniło i upadło. Już 10 lat po wojnie powstał Cech Obywateli i Kupców, sygnujący się pieczęcią z przedstawieniem galeonu, co miało symbolizować zamorski handel woalami, który właśnie zaczął się rozwijać.

W 1675 roku cech ten przekształcił się w Konfederację Kupiecką. Ten związek kupców i ich działania związane z produkcją i eksportem lnianych woali spowodował szybkie bogacenie się kilku kupieckich rodzin w mieście. Korzystało z tego całe miasto bowiem bogacący się mieszczanie budowali wspaniałe kamienice i rezydencje podmiejskie, a także fundowali obiekty ogólnodostępne i tworzyli fundacje wspierające kościoły, przytułki, szkoły itd.

Wśród przedstawicieli najbogatszych rodzin kupieckich Jeleniej Góry tamtych czasów byli: Baumgartenowie, Glafeyowie, Mentzlowie, Ihlowie, Buchsowie, Geyerowie, Glognerowie Kühnowie, Winklerowie, Tietzowie, Trallesowie czy Ullmannowiesch.

Wszyscy oni byli producentami woali (zwano ich „panami woali”). Dla ułatwienia czyj jest dany produkt i z kim prowadzą rozmowy kontrahenci, kupcy tworzyli własne symbole rozpoznawalno-własnościowe. Początkowo były to proste znaki kreskowe, do których z czasem wmontowywano wyobrażenia monogramowe, nawiązujące do ich nazwisk. Najbardziej rozbudowane znaki kupieckie miały przedstawienia obrazkowe (roślinne, figuralne, itp.).

Znaki takie umieszczano także na umowach, w testamentach, aktach cechowych, różnych innych dokumentach, na ekslibrisach, oraz godłach napieczętnych. Kupcy dbali o to aby ich znaki rozpoznawalne znalazły się na ich kamienicach i innych obiektach które wznieśli, także na grobowcach.

Znaki kupieckie, mieszczańskie, rzemieślnicze zwane gmerkami (z niem. Gemerk), pojawiły się już w średniowieczu. Początkowo stosowali je np. garncarze (na dnach naczyń), złotnicy, kowale, płatnerze. Te pierwsze gmerki były bardzo proste z czasem ulegały wzbogaceniu.

Gmerki mieszczańskie, w tym kupieckie, były także swego rodzaju odpowiedzią na herby szlachty, której przedstawiciele coraz częściej od XVI, wieku zaczęli osiedlać się w miastach. Gmerki kupieckie oceniano nieco niżej w porównaniu z herbami szlacheckimi, dlatego wielu wzbogacających się kupców zabiegało o pozyskanie szlachectwa i otrzymanie herbu. Tak zrobili najbogatsi kupcy jeleniogórscy t.j. Mentzlowie, Köhlerowie, Thomannowie, Sparrowie, Gottfriedowie.

W dużych miastach, także na terenie Polski, w ratuszach znajdują się wyeksponowane gmerki najbogatszych kupców, którzy tworzyli dobrobyt i pomyślność tych ośrodków. Gmerki jeleniogórskich kupców możemy znaleźć na kaplicach grobowych przy Kościele Łaski w Jeleniej Górze (można je tam odszukać).

Twoja reakcja na artykuł?

6
86%
Cieszy
0
0%
Hahaha
1
14%
Nudzi
0
0%
Smuci
0
0%
Złości
0
0%
Przeraża

Ogłoszenia

Czytaj również

Komentarze (1)

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz

Zaloguj
0/1600

Czytaj również

Sonda

Z którym z autorów chcieliby Państwo spotkać się w Książnicy Karkonoskiej?

Oddanych
głosów
166
Puzyńska Katarzyna
39%
Twardoch Szczepan
31%
Żulczyk Jakub
30%
 
Głos ulicy
Złota rybka
 
Miej świadomość
Koniec CPK? Rząd ma „lepszy” plan!
 
Rozmowy Jelonki
Wciąż cieszy mnie jazda na rowerze
 
Jelonka wczoraj
Wieżyczka po zbiornikach wody przy Kasprzaka
 
Piłka nożna
Przedłużamy serię gier bez porażki
 
Piłka nożna
"Łomot" od Dzierżoniowa
 
112
Szalona ucieczka – o krok od tragedii
Copyright © 2002-2024 Highlander's Group